به گزارش خبرگزاری حوزه، حضرت آیت ‌الله صافی گلپایگانی در سلسله مقالاتی در ماه مبارک رمضان به موضوع «کتاب شریعت، حکمت و اخلاق» پرداخته اند که بدین شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

قال الله تعالی: شَهْرُ رَمَضَانَ اَلَّذِی اُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ

ماه تجدید عهد با کتاب خدا

بنابر آیه شریفه، بیان کرامت و شرافت ماه رمضان، به واسطه نزول قرآن مجید است، و بلکه از این آیه، اختیار این ماه از میان ماه‎های دیگر برای همین شرافت و فضیلت ـ ‎که قرآن در آن نازل شده است‎ ـ استفاده می‎شود و شاید یکی از حکمت‎های روزه در این ماه، قیام به وظیفه شکر نعمت و بپا کردن سالگرد نزول قرآن و تجدید ارتباط با کتاب خدا و تعالیم و برنامه‎های قرآنی است تا مسلمانان همه ساله به مدّت یک ماه، سالگرد نزول کتاب مقدّس الهی را در ضمن انجام یک عبادت بزرگ، به نام «روزه» گرامی بدارند، و شکر خدا را به جای آورده و به قرائت و تأمّل در معانی آیات الهی و استفاده از علوم و دانش‎های قرآن ـ ‎که متضمّن سعادت دنیا و آخرت است‎ ـ مشغول باشند.

قرآن، کتاب حکمت، شریعت و قانون، اخلاق، توحید و خداشناسی، تاریخ و عبرت است و اصول علوم زیست‎شناسی، بهداشت، اقتصاد، زراعت، نجوم و حقوق مدنی، جامعه‎شناسی، روان‎شناسی و... در آن درج است.

به مناسبت و به جهت «الْفَضْلُ ما شَهِدت بِه الأَعداءُ»، شهادت چند تن از دانشمندان مسیحی و مادّیون را راجع به عظمت قرآن ذکر می‎کنیم:

گواهی بیگانگان بر عظمت قرآن

۱. دکتر شبلی شمیل، لبنانی، متوفّی ۱۹۱۷ میلادی، مؤلّف کتاب «الحقیقة» در قصیده مشهوری که در مدح رسول اعظم ‎صلّی‎الله علیه وآله وسلّم‎ دارد، می‎گوید:

دَع مِن مُحمد فِی صدی قُرآنِه * ما قَد نَحاه لِلحمةِ الغایاتِ

اِنّی وَاِن اکُ قَد کَفَرتُ بِدِینِه  * هَل اَکفُرَنَّ بِمُحْکَمِ الآیاتِ

وَمَواعِظ لَو انَّهم عِملُوا بِها  * ما قَیَّدُوا العُمرانَ بِالعادات

۲. ناصیف یازجی، مسیحی، متوفی ۱۸۷۱ میلادی نویسنده و ادیب مشهور و مؤلّف کتب «طوق الحمامة» و «مجمع البحرین» به فرزندش ابراهیم یازجی ـ ‎که از رهبران نهضت علمی، ادبی و لغوی عرب، حافظ قرآن و مؤسّس مجلّه «الضیاء» به شمار می‎رود ـ چنین وصیّت کرده است: «اذا شِئتَ اَن تَفُوقَ اَقرانَکَ فِی العِلْمِ وَالاَدَبِ وَصَنَاعَةِ الاِنشاءِ فَعَلَیْکَ بِحِفْظِ الْقُرآنِ وَنَهجِ البَلاغَةِ»(۱)

۳. استاد سنایس می‎گوید: قرآن، قانون عامی است که باطل از هیچ سویی به آن راه ندارد و صالح و شایسته برای هر زمان و مکان است و اگر مسلمانان به آن تمسّک جسته و طبق تعالیم و احکام آن عمل می‎نمودند، صبح می‎کردند در حالی که مانند گذشته بر همه امّت‎ها سیادت داشتند.(۲)

۴. بوسور سمیث انگلیسی می‎گوید: در تاریخ این موضوع، یگانه و بی‎مانند است که محمّد ‎صلّی‎الله علیه وآله ‌و سلّم ‎کتابی آورد که آیتِ بلاغت و دستور شرایع و نماز و دین است.(۳)

۵. دکتر گوستاولوبون فرانسوی می‎گوید: تعالیم اخلاقی قرآن، برگزیده آداب عالی و خلاصه مبادی کرایم اخلاق است و از آداب انجیل، به درجات بالاتر است.(۴)

۶. ادوار لوهارت می‎گوید: نور حکمت قرآن، نوری است که بر سینه پیغمبری که برای ارشاد بشر مبعوث شد، نازل گشت و دستوری باقی گذارد که هرگز با آن گمراه نمی‎گردند؛ قرآنی که جامع مصالح دنیا و خیر آخرت است.(۵)

۷. کنت هنری دی کستری می‎گوید: اگر در قرآن، غیر از جلوه و روشنی معانی و جمال و زیبایی مبانی دیگری نبود، کافی بود که بر افکار مسلّط شود و قلوب را فرا گیرد.(۶)

۸. ریتورت: واجب است اعتراف کنیم که: علوم طبیعی و فلک و فلسفه و ریاضیّات که در اروپا در قرن دهم رواج و رونق یافت، اقتباس از قرآن گردید و اروپا مدیون اسلام است.(۷)

۹. جویث: قرآن، به جهت کثرت فصاحت و بلاغت، خواننده را به محاسن خود جذب می‎نماید و شوق و علاقة او را به قرائت، زیاد می‎کند.(۸)

۱۰. دکتر موریس فرانسوی: قرآن فاضل‎ترین کتابی است که دست صناعت ازلی برای بشر پدید آورده و کتابی است که در آن شکّ و شبهه‎ای نیست.(۹)

۱۱. بولاتیتلر: دشوار است که انسان گمان کند، قوّه فصاحت بشری دارای تأثیر قرآنی باشد. قرآن معجزه است؛ زیرا مردان زمین و فرشتگان آسمان از ساختن مثل آن عاجز و قاصرند.(۱۰)

۱۲. پروفسور دکتر سیلقیوفردیو ایتالیایی می‎گوید: بیشتر کسانی که در قرآن بحث و بررسی دارند، در تاریخ شرق متخصّص هستند و از تعصّب برکنارند؛ اجماع دارند بر این که: بزرگ‎ترین عمل ممکن برای خدمت بشر تا این زمان قرآن است.(۱۱)

۱۳. مسترکرنیکو انگلیسی، استاد آداب عربی در دانشگاه «الیکره»، وقتی که اساتید و ادبا در مجمعی از او درباره اعجاز قرآن پرسش کردند، پاسخ داد: قرآن برادر کوچکی به نام نهج البلاغه دارد. آیا در امکان کسی هست که مانند این برادر کوچک بیاورد تا برای ما جایز باشد که در امکان آوردن مثل برادر بزرگ، سخن بگوییم.(۱۲)

۱۴. لیون: در جلالت و مجد قرآن، همین بس که مرور چهارده قرن نتوانسته از آن چیزی بکاهد، و هم چنان تازه و زنده است.(۱۳)

۱۵. جیبوس نیز از کسانی است که اعتراف می‎کند به این که قرآن، دستور اساسی و قانون عام برای عالم اسلامی است، دین و دنیا، سیاست و اجتماع، جنگ و تجارت، دادگستری و داوری و آن‎چه بر آن حیات انسانی دور می‎زند، در قوانین قرآن فراهم شده است.(۱۴)

۱۶. ادموند یورک: قانون محمّدی، قانونی است که برای همگان از سلطان تا کم‎ترین فرد مقرّر شده، و استوارترین نظام حقوقی و بزرگ‎ترین موازین علمی قضایی و عظیم‎ترین تشریع روشن و منوّری است که همانند آن در عالم، هرگز پدیدار نشده است.(۱۵)

۱۷. الکس لوازون: محمّد ‎صلّی ‎الله علیه وآله وسلّم‎ کتابی به جا گذارد که در میان مسایل علمی جدید و نوین، آیت بلاغت و سجل اخلاق و کتاب مقدّس است؛ مسأله‌‎ای که با اساس و پایه‎ های اسلامی معارضه نماید، وجود ندارد و بین تعالیم قرآن و قوانین طبیعت مناسبت و سازگاری و مطابقت تمام برقرار است.(۱۶)

۱۸. جیمس متشز: شاید قرآن از هر کتابی در عالم، بیشتر خواننده داشته باشد و به طور حتم از هر کتابی برای حفظ، آسان‎تر و تأثیرش در دل‌ها بیشتر است، و از مزایای آن این است که هنگام شنیدن آن، دل‎ها خاشع و ایمان زیاد می‎شود.(۱۷)

غیر از شخصیّت‎های مذکور، دانشمندان، شعرا و ادبای دیگری مانند: «ودیع بستانی»، «خلیل مطران»، «شبلی ملاط»، «سابازاریق» (شاعر فیحاء)، «حلیم دموس»، «تولستوی» روسی، «میس کوک» آمریکایی، «کارلایل»، «ولز» انگلیسی، «مونتیه» فرانسوی و دیگر دانشمندان بزرگ کشورهای اروپایی، آسیایی و آمریکایی ـ که حتّی آوردن نام آن‎ها در این مجال امکان ندارد ـ از قرآن به بزرگی و اعجاز یاد کرده‎اند که یکی از اهل اطّلاع، کتابی بزرگ در این موضوع نگاشته و در آن، اعترافات بیگانگان را از هر ملّت، هر کشور و هر زبان، با همان لغات و خطّ خودشان جمع آوری کرده و کرامت اسلام، جامعیّت، مزایا و مفاخر این دین حنیف را از زبان و قلم آنان شرح داده است.

پی‌نوشت‌ها:

۱. المعجزة الخالده، علاّمه شهرستانی، ص ۱۲، مؤلّف، این کتاب را به مرحوم آیت الله العظمی آقای بروجردی ‎قدس‎سرّه اهدا کرده است. مطالعه این کتاب، در عین اختصار، برای علاقه‎مندان سودمند است؛ اگر خواستی که بر همانندان خود برتری جویی در علم و ادب و فن سخن (مثل نامه‌نگاری و هر گونه خلق سخن) بر تو باد به حفظ قرآن و نهج البلاغه

۴_۲. همان، ص۲۶.

 ۸_۵. همان، ص۲۷.

  ۹. الاسلام والعلم الحدیث ، ص۶۹

۱۰. المعجزة الخالده، ص۲۸

۱۱. همان، ص۲۹.

۱۲. همان، ص۳۰

۱۳. الاسلام والعلم الحدیث ، ص۶۹

۱۴. محمّد رسولا نبیّاً، ص ۸۹

۱۵. القرآن والمجتمع الحدیث،ص۸۹.

۱۶. الاسلام والعلم الحدیث ، ص۶۹

۱۷. همان، ص ۷۰